Wat is parasomnie?

Wat is parasomnie?

Parasomnie is een overkoepelende term voor verschillende vormen van abnormaal gedrag dat optreedt tijdens de slaap. Dit gedrag kan variëren van praten in je slaap en slaapwandelen tot het plotseling stoppen van ademhaling of andere ongewone acties. Parasomnie is dus geen slaapstoornis zoals slaapapneu, maar eerder een verzamelnaam voor diverse gedragingen die zich manifesteren tijdens de slaap.

Wat parasomnie zo bijzonder maakt, is dat je vaak niet bewust bent van je gedragingen tijdens je slaap. Je hebt geen herinneringen aan wat je hebt gedaan zodra je wakker wordt. In veel gevallen kan het lijken alsof je wakker bent geweest, maar zodra je uit je slaaptoestand komt, realiseer je je dat het allemaal deel uitmaakte van de parasomnie.

Hoewel de precieze oorzaak van parasomnie nog niet volledig wordt begrepen, denken experts dat het vaak het gevolg is van een verstoring van het normale slaap-waakritme, ook wel het circadiane ritme genoemd. Stress, angst, medicijnen of andere gezondheidsproblemen kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van parasomnie.

Soorten parasomnie

Parasomnie kan zich op verschillende manieren uiten, en de specifieke gedragingen kunnen variëren per persoon. De meest voorkomende vormen van parasomnie zijn:

1.⁠ ⁠Somniloquy (Praten in je slaap)

Sommige mensen praten tijdens hun slaap zonder dat ze zich er bewust van zijn. Dit kan variëren van enkel een paar woorden tot volledige gesprekken. Somniloquy komt vaak voor, maar is meestal niet schadelijk. Toch kan het vervelend zijn voor partners die proberen te slapen.

2.⁠ ⁠Bruxisme (Tandenknarsen)

Bruxisme is het onbewust knarsen of klemmen van je tanden tijdens de slaap. Dit kan leiden tot tandproblemen, kaakpijn en een verstoorde slaap. Het kan veroorzaakt worden door stress, angst of een onderliggende slaapstoornis.

3.⁠ ⁠Nachtmerries

Nachtmerries zijn angstige en verontrustende dromen die je wakker maken. Ze kunnen zich uiten in intense emoties of zelfs fysieke reacties zoals zweten en hartkloppingen. Hoewel het hebben van een nachtmerrie normaal kan zijn, Kan het bij frequent voorkomen leiden tot slaapstoornissen zoals slapeloosheid.

4.⁠ ⁠Somnambulisme (Slaapwandelen)

Somnambulisme of wel slaapwandelen is een van de bekendste vormen van parasomnie. Hierbij sta je op en beweeg je rond terwijl je in een diepe slaap verkeert. Slaapwandelen kan variëren van simpele handelingen zoals naar de badkamer gaan, tot complexere activiteiten zoals koken of zelfs het verlaten van het huis. Dit kan gevaarlijk zijn, vooral als je niet bewust bent van je omgeving.

5.⁠ ⁠Pavor Nocturnus (Nachtangsten)

Pavor nocturnus, of nachtangsten, komt meestal voor bij kinderen. Dit gebeurt wanneer iemand plotseling schreeuwt, zich heftig beweegt en een paniekaanval lijkt te ervaren terwijl ze in een diepe slaap zijn. Ze worden niet volledig wakker en herinneren zich vaak niet wat er gebeurd is.

6.⁠ ⁠Narcolepsie

Narcolepsie is een ernstige aandoening waarbij iemand plotseling en zonder waarschuwing in slaap valt, ongeacht de situatie. Dit gebeurt vaak overdag en kan vergezeld gaan van verlies van spiercontrole (kataplexie). Narcolepsie is een langdurige aandoening die het dagelijks functioneren sterk beïnvloedt.

Oorzaken van parasomnie

De oorzaken van parasomnie zijn niet altijd volledig duidelijk, maar er zijn verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van abnormaal gedrag tijdens de slaap:

1.⁠ ⁠Stress en angst

Een van de grootste triggers voor parasomnie is stress. Wanneer je lichaam zich in een staat van constante spanning bevindt, kan het slaap-waakritme verstoord raken, waardoor parasomnie kan optreden.

2.⁠ ⁠Slaaptekort

Een slechte slaapkwaliteit of onvoldoende slaap kan bijdragen aan het ontstaan van parasomnie. Het is belangrijk om een gezonde slaaproutine te behouden om dit te voorkomen.

3.⁠ ⁠Medische aandoeningen

Parasomnie kan in sommige gevallen veroorzaakt worden door andere medische aandoeningen zoals slaapapneu, epilepsie, of psychische aandoeningen. Het is belangrijk om bij frequente of ernstige parasomnie symptomen een arts te raadplegen.

4.⁠ ⁠Medicijnen

Bepaalde medicijnen, vooral diegene die het zenuwstelsel beïnvloeden, kunnen parasomnie verergeren. Dit geldt vooral voor kalmerende middelen of slaapmedicatie.

5.⁠ ⁠Genetische factoren

Er is enig bewijs dat parasomnie in families kan voorkomen. Als je familieleden hebt die last hebben van slaapwandelen of andere vormen van parasomnie, kan jouw kans om de aandoening te ontwikkelen ook verhoogd zijn.

Gevolgen van parasomnie

Hoewel parasomnie zelf vaak niet schadelijk is, kan het leiden tot problemen in het dagelijks leven. De vermoeidheid die gepaard gaat met verstoorde slaap kan leiden tot:

• Vermoeidheid overdag
• Concentratieproblemen
• Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen
• Verminderde werk- of schoolprestaties

Bij ernstige gevallen van parasomnie, zoals slaapwandelen of nachtangsten, kunnen er risico’s zijn voor je fysieke veiligheid. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om letsel te voorkomen, zoals het beveiligen van je slaapomgeving.

Behandeling van parasomnie

De behandeling van parasomnie hangt af van de aard en ernst van de aandoening. Enkele mogelijke behandelingsopties zijn:

1.⁠ ⁠Gedragstherapie

In veel gevallen kan cognitieve gedragstherapie (CGT) helpen om stress en angst te verminderen, wat parasomnie kan verlichten. Therapie kan je helpen om slaapgewoonten te verbeteren en bepaalde gedragingen die parasomnie verergeren aan te passen.

2.⁠ ⁠Medicatie

In sommige gevallen kan medicatie worden voorgeschreven om parasomnie te behandelen, vooral als de aandoening gerelateerd is aan andere slaapstoornissen of psychische problemen.

3.⁠ ⁠Slaaptraining

Een gestructureerde slaaproutine kan helpen om parasomnie te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door een consistent slaapschema aan te houden, je slaapkamer in een rustgevende omgeving te veranderen en ontspanningstechnieken te gebruiken voor het slapengaan.

4.⁠ ⁠Veiligheidsmaatregelen

Voor mensen die last hebben van slaapwandelen, is het belangrijk om de slaapomgeving zo veilig mogelijk te maken. Dit kan door deuren en ramen af te sluiten, scherpe voorwerpen te verwijderen en gebruik te maken van een slaapwandelaarsalarm.

Conclusie

Parasomnie is een slaapstoornis die zich uit in vreemd gedrag tijdens de slaap, zoals slaapwandelen, praten in je slaap of nachtangsten. Hoewel de oorzaken niet altijd duidelijk zijn, kunnen factoren zoals stress, slaaptekort en medische aandoeningen bijdragen aan het ontstaan van parasomnie. Als je of een geliefde symptomen van parasomnie vertoont, is het belangrijk om een arts te raadplegen om de juiste diagnose en behandeling te krijgen.

Als je meer wilt weten over andere slaapstoornissen, bekijk dan ons artikel over Slaapstoornissen en hun symptomen